Hojna matka natura obdarzyła okolice Sośni w niezwykle cenne i interesujące pod względem przyrodniczym oazy flory i fauny. Brak przemysłu, słabe gleby, ubogość regionu spowalniały procesy kulturowe na terenie gminy, ale dały coś bardzo cennego – dużą różnorodność środowisk przyrodniczych.
Z jednej strony obszary łąk, mokradeł i zbiorników wodnych, z drugiej – dominujące, zwarte kompleksy leśne, w których mimo znacznej ingerencji człowieka, zadziałały naturalne procesy kształtujące zespoły roślinne, a w ślad za nimi – zwierzęta.
Prawdziwym skarbem naszego regionu są bory sosnowe siedlisk skrajnie suchych i ubogich, jak i bardziej żyznych, wilgotnych. Wśród pół- i jednowiekowych sosen występuje runo leśne pełne krzewinek borówki czerwonej i czarnej, wrzosu, paproci oraz traw, z bogactwem grzybów jadalnych: podgrzybków, maślaków czy koźlarzy. Nierzadko trafiamy w bory mieszane z dębami szypułkowymi, miejscami bukiem, leszczyną, świerkiem czy brzozą. Na obrzeżach napotykamy krzewy malin i jeżyn, a pod drzewami - piękne okazy prawdziwków. W sąsiedztwie stawów, rzek i rowów występują naturalne olsy i łęgi.
W całej okolicy królują pomniki przyrody (11 obiektów wpisano do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), w tym najcenniejsze i najpiękniejsze:
-
zespół pałacowo-parkowy w Mojej Woli o powierzchni 10 ha, który liczy sobie ponad 150 lat. Znajdziemy w nim pomnikowe skupiska starych dębów szypułkowych, buków, olszę czarną, duży okaz jałowca pospolitego, żywotnika olbrzymiego, a także młodsze wiekiem ale bogate w gatunki (ok. 80 gat.)egzemplarze drzew i krzewów. Ściany pałacyku myśliwskiego porastają ogromne pnącza aktinidii, bluszczu pospolitego oraz powojnika.
-
aleja 145 dębów przy drodze ze Szklarki Śląskiej do Sośni,
-
buki w okolicy wsi Kocina,
-
lipy w Leśnictwie Możdżanów
… i wreszcie rarytas…
-
dąb „Jan” w lesie na zachód od Możdżanowa o obwodzie ponad 830 cm !
Największe obszary na licznych (chociaż stosunkowo niewielkich) stawach zajmują rośliny wodne: rdestnice, rzęsa, lilie wodne w tym najpiękniejszy - grzybień biały i najrzadszy – grzybieńczyk wodny. W zbiorowiskach szuwarów często tworzących wysokie łany dominują: trzcina, pałka wodna, sitowie czy tatarak. Na spokojnych powierzchniach stawów można dostrzec jedyną polską paproć wodną – salwinię pływającą. W dolinkach rzecznych i między stawami występują różnej wielkości i różnego stopnia uwilgocenia łąki z charakterystyczną dla siebie roślinnością.
Równie bogaty z racji ogromnego zróżnicowania środowisk jest świat zwierząt, które możemy napotkać podczas przyrodniczych wędrówek począwszy od :
-
bezkręgowców lądowych : owadów, pająków, ślimaków,
...poprzez wodne...
-
ryb tj.: karp, szczupak, lin, amur, tołpyga, sum czy sandacz;
-
płazów tj.: wiele gatunków żab, ropucha szara, rzekotka drzewna czy kumak nizinny;
-
gadów tj.: zaskroniec czy żmija zygzakowata z węży oraz jaszczurki: padalec, zwinka i żyworódka;
… poprzez przebogaty świat ptaków …
-
lęgowych środowisk wodno-błotnych tu m.in.: gęgawy, żurawie, łabędzie nieme i krzykliwe, błotniaki, bąki i bączki, czaple, kormorany, łyski, liczne gat. kaczek, perkozy, słowiki, rybitwy, mewy, jaskółki;
-
lęgowe środowisk leśnych m.in.: orzeł bielik, bocian czarny i biały, kanie, myszołowy, jastrzębie, krogulce, sowy, dzięcioły, lelek;
-
ptaki łąk i terenów otwartych tj.: czajki, kszyki, rycyki, potrzosy, kuropatwy, bażanty;
… do równie dużego ssaków (ok.50 gatunków z tego ponad połowa chronionych):
-
owadożernych: jeże, krety, ryjówki, wiele gatunków nietoperzy;
-
gryzoni: zające, króliki, wiewiórki, badylarki, orzesznice, piżmaki;
-
drapieżników: lisy, borsuki, jenoty, wydry, kuny, łasice, tchórze, gronostaje, rzadziej – wilki
-
łownych : sarny, jelenie, daniele, łosie, dziki
… i inne, których nie sposób wymienić.
Naturalność okolic Sośni, zróżnicowanie i koncentracja wielu cennych obiektów przyrodniczych zdecydowały o włączeniu części zachodnio-północnej gminy do Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”, a części wschodnio-południowej do Obszaru Chronionego Krajobrazu ”Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska”.